گزارش جلسه نقد کتاب آدم ماهی

گزارش بیست و سومین جلسه باشگاه کتابخوانی انجمن ادبی بخوان با ما

جلسه نقد و بررسی کتاب “آدم‌ماهی” اثر کوبو آبه در تاریخ ۵/۱۲/۱۴۰۰ از ساعت ۱۶ الی ۱۸با حضور مترجم محترم کتاب٬ خانم شیوا مقانلو و همراهی اعضای باشگاه به‌صورت آنلاین برگزار شد.

خانم مهسا خراسانی گردهمایی را با معرفی نویسنده و مترجم آغاز کردند و به شرح خلاصه‌ای از کتاب پرداختند. در ادامه٬ همراهان باشگاه کتابخوانی نقطه نظراتشان را مطرح کردند، سپس خانم مقانلو کتاب را نقد کردند و به پرسش‌ها پاسخ دادند.

کوبو آبه نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس، موزیسین و عکاس ژاپنی در مارس ۱۹۲۴ متولد شد. بنا به درخواست پدرش در رشته پزشکی تحصیل کرد؛ اما از آنجا که علاقه‌ای به این رشته نداشت سرانجام در حالی فارغ‌التحصیل شد که اجازه درمان بیماران را نداشت. زمانی که استعداد ادبی، تفکرات فلسفی و ذهن خلاق و پویایش با دید علمی او که برگرفته از تحصیلاتش بود یک جا گرد آمدند منجر به خلق رمان‌های شگفت‌انگیزی شد که بر شهرت جهانی دست یافتند و آدم‌ماهی از جمله آن‌هاست

در آدم‌ماهی می‌خوانیم که پس از اختراع ماشین پیش‌گویی مسکو و پیش‌گویی‌های جسورانه‌اش٬ دولت ژاپن به تکاپو می‌افتد تا ماشین پیش‌گویی خودش را داشته باشد. اما پس از آنکه پروفسور کاتسومی و دستیارانش موفق می‌شوند ماشین پیش‌گویی جدیدی برای دولت ژاپن بسازند٬دولتمردان و دست‌های پشت‌پرده اجازه هیچ‌گونه پیش‌گویی سیاسی‌ای را به ماشین نمی‌دهند. بدین ترتیب٬ پروفسور و دستیارش ناگزیر می‌شوند به پیش‌گویی در مورد سوژه‌های عادی روی بیاورند. پس از جستجو مردی را می‌یابند که مناسب به نظر می‌رسد؛ اما به زودی سوژه به قتل می‌رسد و برای پروفسور کاتسومی و همکارش چیزی نمی‌ماند جز حل یک پرونده‌ جنایی که در کوتاه‌زمانی با معمای ربوده شدن جنین‌های انسانی تداخل پیدا می‌کند. پروفسور در تلاش برای پی گرفتن این رویدادها ناخواسته به وادی‌ای گام می‌نهد که مرزهای روزمرگی را پشت سر می‌گذارد و آینده انسان را با تمام عظمت و شگفتی‌اش به نمایش می‌گذارد.

آدم‌ماهی روایت انسان است در مسیر آینده. اما آینده چیست؟ داستان به ما می‌گوید که آینده چیزی نیست جز امتداد زمان حال. آنچه در این دم به آن می‌پردازیم به‌سان بومرنگی به ما بازمی‌گردد٬ نه تنها به خود ما که به آیندگان. کوبو آبه گام به گام ما را در مسیر داستان پیش می‌برد تا در نهایت مقابل شگفتی بزرگی قرار دهد که شاید ناتوان از پذیرش آن روی در هم بکشیم؛ اما درعین‌حال٬ یادآور می‌شود که خواننده در جایگاه قضاوت آینده نیست زیرا جایی در آن ندارد. آینده متعلق به آیندگان است٬ همان‌طور که اکنون متعلق به ماست. در حقیقت هرکسی میراث‌دار زمانۀ خویش است.

لایه‌های هزارتوی رمان قادر است ذهن هر کس را از سویی با خود همراه کند. درست همانطور که در نشست انجمن ادبی “بخوان با ما” می‌شد دید که چگونه هر یک از دوستداران کتاب از زاویه‌ای متفاوت و حتی گاه در تضاد با هم با آن روبه‌رو شده‌اند. اما آنچه بیش از همه، خوانندگان را مجذوب کرده بود مفاهیمی چون “قضاوت درباره آینده”، “نقش نویسندگانی چون کوبو آبه در پیش‌بینی آینده بشر”، “جایگاه ادبیات ژاپن در جهان”، “آینده بشر از دیدگاه علم و تکنولوژی”، “مهندسی ژنتیک” و مفاهیمی از این دست بود.

جلسه در ساعت 18 به پایان رسید.

کتاب زمستان 62 برای جلسه آینده معرفی شد.

به قلم : انوشه قناتیان  

درباره‌ی نویسنده:

‌ کوبو آبه با نام اصلی کیمی فوسا داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس و موزیسین و عکاس خلاق ژاپنی در سال ۱۹۲۴ در توکیو به دنیا آمد و در ۱۹۹۳ از جهان رفت. او که به دلیل شغل والدینش ، در منچوری و نقاطی غیر از توکیو بزرگ شد، می‌گوید: من اساسا آدمی بدون زادبوم هستم و در اعماق احساساتم هراس از زادبوم نهفته است. تمام چیزهایی که برای آدم‌ها حس ثبات ایجاد می‌کند، برای من ازارنده است و عجیب نیست که این هراس از سرزمین‌ مادری و زمین محکم زیر پا،در رمان حاضر نیز به خوبی مشهود است.

درباره‌ی مترجم:

شیوا مقانلو نویسنده، مترجم، منتقد و استاد دانشگاه ساکن تهران است. مقانلو در سال ۱۳۷۶ وارد دانشگاه تهران (دانشکده سینما و تئاتر) و در سال 1380 در گرایش تدوین فارغ التحصیل شد. همان سال به عنوان نفر اول آزمون سراسری کارشناسی ارشد کشور در گروه هنر، به ادامه تحصیل در رشته سینما در همان دانشکده پرداخت و در سال ۱۳۸۲ با ارائه پایان نامه‌ای با موضوع «پست فمینیسم و سینما» فارغ التحصیل شد. چندی بعد نیز با رتبه یک (بخش مصاحبه) آزمون دکتری رشته فلسفه هنر، دانشگاه آزاد تهران واحد علوم و تحقیقات، قبول شد اما به خاطر مطلوب ندیدن شرایط آموزشی از ادامه دکتری انصراف داد.