نقد نمایشنامه “کرگدن”

در تاریخ 22 مرداد 1397 انجمن صنفی مترجمان استان البرز با حضور اساتید و 18 نفر از دانشجویان و دوستداران کتاب اقدام به برگزاری یک نشست خودمانی در دفتر این انجمن نمود.

در این دورهمی صمیمی سرکار خانم ها فائزه صادقی و مژده جهانشاهیان از اساتید دانشگاه ، به نقد و بررسی حرفه ای نمایشنامه ی « کرگدن »اثر اوژن یونسکو پرداختند.

اوژن یونسکو نمایشنامه نویس فرانسوی با اصالتی رومانیایی است. مشکل می توان اوژن یونسکو را بهتر از اوژن یونسکو تفسیر کرد. اوژن یونسکو، زاییده ی دنیای رهایی و تخیل خویشتن است که بی هیچ قید و بندی ، با نگاهی گزنده و مضحک که دنیا را با نقب به خود و به من و به تو و دیگری به تصویر می کشد. او می گوید: اولین کار در نمایش زندگی انسان این است که در یابیم زندگی پوچ است.

جنگ جهانی دوم کاتالیزوری بود که سبب بوجود آمدن تئاترو ادبیات پوچ گرا شد. ادبیاتی که همیشه بیانگر تنهایی و انزوای انسان است و به بحران ارتباط و ارتباط زبانی که ابزار و شکل اولیه ی برقراری ارتباط است می پردازد. نمایشنامه «کرگدن» در سه پرده پاسخی به وقایع پساز جنگ جهانی دوم است که سوررئالی فلسفی مبتنی بر اعتقاد به  واقعیت برتر اشکال خاصی از مجامع قبلا نادیده گرفته شده در قدرت مطلق رویا در نمایشنامه است. یونسکو در این نمایشنامه حتا منتقدان روشنفکرمأب را مورد انتقاد قرار می دهد. این نمایشنامه تمام مکانیسم روحی را بر هم زده و سوررئالیسم را جایگزین آن می کند تا به حل مشکلات زندگی از طریق عناصر نامأنوس، عجیب و غیرمنطقی بپردازد. کرگدن نشان می دهد مردم گرفتار گلوله  برفی افکار جمعی می شوند. اگر چه گلوله برفی در ابتدا کوچک است اما هرچه بیشتر روی زمین می غلتد بزرگتر و بزرگتر می شود. کم کم همه ی مردم مانند هم فکر می کنند و رفتار هم را تکرار می کنند. همه جزئی از یک کل هستند که هویت خود را در گرد آن کل می یابند و هویت فردی مستقل شان را فراموش می کنند. درپایان داستان مسخ شدگی و تبدیل به کرگدن، که نماد الیناسیون و تنهایی است توجیه پذیر می شود. تنهایی که بزرگترین ره آورد مدرنیته می باشد. بحران مدرنیته که محصول قطع رابطه انسان با جامعه ی خود است، گسست روابط انسانی و عاطفی را در پی دارد.

یونسکو در پایان نمایشنامه می کوشد مخاطبان را به تفکر وادارد، که پوچی مشاهده نشده در طول نمایش از واقعیت گرایی داستان واقعی تر است.

این نمایشنامه که با ترجمه ی پری صابری مورد نقد و بررسی قرار گرفتدارای دو بخش دیگر نیز می باشد. در ابتدای کتاب، مصاحبه یونسکو در سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران در پاییز 1353 و همچنین جلسهی پرسش و پاسخ در دانشگاه تهران با حضور اساتید و دانشجویان در پایان کتاب که هر دو با مصاحبه گری داود رشیدی و پری صابری می باشد که لذت خواندن این نمایشنامه را دو چندان می کند.