گزارش نقد “سمفونی مردگان”

انجمن صنفی مترجمان استان البرز در تاریخ 22 آذر با نقد موشکافانه سرکار خانم فائزه صادقی وهمراهی جمعی از دوستداران کتاب، اقدام به برگزاری جلسه نقد و بررسی رمان “سمفونی مردگان” اثر عباس معروفی نمود.

عباس معروفی این رمان را بین سال­های 63 تا 68 نوشته است. این اثر در سال 2001 برنده جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ شده است. هفته نامه دی ولت سوییس در مورد رمان سمفونی مردگان اینچنین نوشته است  : “قبل از هرچیز باید گفت سمفونی مردگان یک شاهکار است.”

معروفی می­گوید: از سال 64 بود که نام کتاب را سمفونی مردگان گذاشتم. چون همان موقع هم که این را می­نوشتم به فرم سمفونی نوشته می­شد. یعنی شخصیت­ها در ذهن من سازبندی شده­اند. می­دانم کدام یک از شخصیت­ها ویولون است کدام ساز بادی می نوازد و کدام طبل.  منطق از کل به جزء رسیدن. در همان موومان یکم تقریبا تمام قصه گفته می­شود درست مثل یک سمفونی.

فضای داستان سمفونی مردگان بسیارسرد، خشن وغم­انگیز است. این رمان سالهای 1313 تا 1355 اردبیل را به تصویر می­کشد که با نگاهی به تاریخ در میابیم  اردیبل در این سال­ها از ارزش سیاسی زیادی برخوردار بوده است. معروفی می گوید: ” اردبیل سر ایران است”، اودر کتابش نه تنها اردبیل، بلکه فضای کلی سیاسی ایران را در داستان به تصویر کشیده است.

 معروفی با طراحی شخصیت های داستان، سنت و مدرنیته را در تقابل با هم قرار داده است. ساعت­ها که در تمامی داستان از کار افتاده ،هشداری است مبنی بر اینکه ما همه خواهیم مرد. از دیگر تحلیل ها که می توان از این رمان نمود و معروفی با آوردن آیه­ای از قرآن در ابتدای این کتاب به آن اشاره کرده است سنت برادرکشی و پشیمانی بعد از آن  است.

در سمفونی مردگان زن زمانی هویت پیدا می­کند که مادر می­شود و معروفی به خوبی آن را با خلق شخصیت­های  مادر و آیدا در داستان به خوانندگان منتقل می­کند. زن در داستان قربانی جوامع مردسالار است در حالی که با این تفکر مرد و زن هردو آسیب می­ بینند.

عباس معروفی با نقد امانیسم و اکسپرسیونیسم به خوبی خوانندگان را در این داستان با خود همراه  نموده است.

تهیه و تنظیم گزارش: مهدی ادیب